Sao Thổ là gì? Đây là hành tinh được cho là dễ nhận biết nhất trong Thái Dương hệ. Nguyên nhân là chúng có hệ thống các vòng vành đai băng lớn. Thổ tinh còn là hành tinh có số lượng mặt trăng khổng lồ nhất. Không chỉ có vậy, đằng sau hành tinh này còn rất nhiều bí ẩn thú vị. Hãy cùng chúng tôi khám phá Thổ tinh ngay trong phần chia sẻ sau đây nhé.
Ai là người đầu tiên phát hiện ra sao Thổ?
Sự xuất hiện của Thổ tinh
Sao Thổ còn có biệt danh là “Hành tinh vành đai”. Nó đã được các nền văn hóa khác nhau trên thế giới quan sát từ thời cổ đại. Chính vì điều này, nên không có ai được cho là người đầu tiên phát hiện ra Thổ tinh.
Mặc dù nó là hành tinh xa nhất trong số các hành tinh có thể nhìn thấy. Nhưng Thổ tinh vẫn có thể được nhìn thấy bằng mắt thường từ Trái Đất.
Tuy không có ai là người phát hiện, nhưng Galileo Galilei là người đầu tiên quan sát được hành tinh này bằng kính thiên văn vào năm 1610.
Tuy nhiên do kính thiên văn thời đó khá thô sơ. Cho nên Galileo không thể quan sát các vành đai của sao Thổ. Ông nghĩ rằng hành tinh này được bao quanh rất chặt chẽ bởi hai mặt trăng. Nhưng khi ông quan sát lại, các vật thể đó đã biến mất. Sau một vài năm, các quan sát của Christiaan Huygens vào năm 1659 đã làm sáng tỏ bí ẩn này. Ông kết luận rằng các vật thể “mặt trăng” của Galileo thực chất là một hệ thống vòng bao quanh Sao Thổ.
Tên gọi
Sao Thổ tiếng anh có nghĩa là Saturn. Do hành tinh này quay quanh Mặt Trời rất chậm nên nó gắn liền với thời gian. Ngoài ra, hành tinh này có màu vàng rực rỡ cho nên dễ liên tưởng tới sự giàu có. Do đó, nó được đặt theo tên của vị thần nông nghiệp và giàu có của La Mã là Saturn. Vị thần này tương đương với thần thời gian của Hy Lạp Cronos.
Giả thuyết hình thành của sao Thổ
Vào khoảng 4,5 tỷ năm trước, sao Thổ được hình thành cùng với phần còn lại của Hệ Mặt Trời. Lực hấp dẫn lớn kéo khí và bụi xoáy lại với nhau tạo thành hành tinh khí khổng lồ.
Khoảng 4 tỷ năm trước, sao Thổ đã ổn định tại vị trí hiện tại của nó trong Hệ Mặt Trời bên ngoài (là phần bên ngoài vành đai các tiểu hành tinh). Giống như sao Mộc, Sao Thổ chủ yếu được tạo ra từ hydro và heli, hai thành phần chính tạo nên Mặt trời.
Đặc điểm chung của sao Thổ
Khoảng cách
Sao Thổ là hành tinh thứ 6 trong Hệ Mặt Trời. Khoảng cách từ hành tinh này tới Mặt Trời lớn hơn khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời khoảng 9,5 lần.
Khoảng cách từ Thổ tinh tới Mặt trời vào khoảng 9,6 AU (AU là đơn vị thiên văn. 1 AU tương đương 150 triệu km).
Vậy sao Thổ cách trái đất bao xa? Khoảng cách từ Sao Thổ tới Trái Đất vào khoảng 10,6 AU. Với tốc độ ánh sáng thì sẽ mất khoảng 1h29” để đi từ sao Thổ đến chỗ chúng ta.
Kích thuớc
Sau sao Mộc, Thổ tinh là hành tinh lớn thứ hai trong Hệ Mặt Trời. Hành tinh này có bán kính 58,232 km (hoặc 36,183 dặm). Vậy sao Thổ lớn gấp mấy lần Trái Đất? Theo nghiên cứu, Thổ tinh có kích thước lớn gấp khoảng chín lần so với Trái đất. Đường kính của Thổ tinh khoảng 120,536 km (hoặc 74,897 dặm). Nó lớn hơn gần 9,5 lần đường kính Trái Đất.
Khối lượng
Diện tích bề mặt của sao Thổ lớn hơn hành tinh của chúng ta khoảng 83 lần. Hành tinh này có khối lượng khoảng 5,6846×1026 . Nó lớn hơn Trái Đất của chúng ta khoảng 95 lần.
Thể tích
Sao Thổ có thể tích vào khoảng 8,2713×1014 km³. Thể tích này lớn gấp khoảng 764 lần Trái Đất. Mặc dù khổng lồ là vậy nhưng nó lại là hành tinh có mật độ thấp nhất trong Hệ Mặt Trời.
Trái Đất dày hơn sao Thổ 8 lần. Và nếu nó có bề mặt thì lực hấp dẫn cũng tương tự. Mật độ của sao Thổ được ước tính là khoảng 0,687 g/cm³.
Quỹ đạo
Sao Thổ là hành tinh có ngày ngắn thứ hai trong Hệ Mặt Trời sau sao Mộc. Để hoàn thành một vòng quay quanh mình nó chỉ mất khoảng 10,6 giờ Trái Đất. Có nghĩa là một ngày trên sao Thổ chỉ có 10,6 giờ.
Tuy nhiên, quỹ đạo của nó khá lớn. Nguyên nhân là vì hành tinh này quay quanh Mặt Trời chậm. Tốc độ quỹ đạo trung bình của nó là khoảng 9,68 km/s hay 6,01 dặm/s. Để hoàn thành một chuyến đi quanh Mặt Trời nó mất khoảng 29,5 năm Trái đất. Có nghĩa là 1 năm sao Thổ bằng 29,5 năm Trái Đất.
Quỹ đạo hình elip của Sao Thổ nghiêng 2,48° so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất. Khoảng cách điểm cận nhật và điểm cận nhật trung bình lần lượt là 9,195 AUvà 9,957 AU.
Do độ nghiêng trục của sao Thổ là 26,73 độ, tương tự như của Trái đất. Cho nên bán cầu nam và bắc bị đốt nóng khác nhau. Điều này gây ra sự thay đổi nhiệt độ theo mùa. Phần lớn sự thay đổi nhiệt độ này là theo chiều ngang.
Sao Thổ có sự sống hay không?
Để một hành tinh có sự sống thì cần có rất nhiều các yếu tố đáp ứng đủ yêu cầu. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại thài Trái Đất là hành tinh duy nhất trong Thái Dương hệ có sự sống. Sao Thổ không phát hiện được sự sống. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu một số đặc điểm nổi bật để làm rõ vấn đề này ngay sau đây.
Kết cấu sao Thổ
Sao Thổ được cấu tạo chủ yếu từ hydro và heli. Mật độ của Sao Thổ là thấp nhất trong số tất cả các hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Chính vì vậy nên nó không có bề mặt thật giống như sao Mộc, sao Thiên Vương, sao Hải Vương.
Hành tinh này có một lõi dày đặc ở trung tâm, bao gồm nước, băng và các vật liệu đá. Tuy nhiên nó không có diện tích đất thực sự. Phần lõi này được cho là tương tự như lõi của Sao Mộc. Có nghĩa là đá được bao bọc bởi một lớp hydro kim loại lỏng và một lớp hydro phân tử với dấu vết của nhiều loại đá khác nhau.
Bên trong lõi rất nóng có thể lên tới 11.700 ° C. Nó tỏa ra lượng năng lượng vào không gian gấp 2,5 lần so với năng lượng nhận được từ Mặt Trời. Người ta ước tính rằng khối lượng của lõi sao Thổ lớn hơn khoảng 9 đến 22 lần lõi của Trái Đất.
Bên ngoài lớp hydro kim loại lỏng dày chính là lớp hydro phân tử bão hòa helium lỏng. Helium này sẽ dần chuyển sang dạng khí khi độ cao tăng dần. Lớp ngoài cùng trải dài khoảng 1.000 km.
Không khí
Thổ tinh được bao phủ bởi những đám mây xuất hiện dưới dạng các sọc mờ. Tầng khí quyển trên của Sao Thổ có đặc trưng là gió.
Áp suất của khí quyển trên sao Thổ đủ mạnh để ép khí thành chất lỏng. Nhiệt độ của phần trên bầu khí quyển của Sao Thổ trung bình vào khoảng -175C. Mức nhiệt khá lạnh đối với một khối khí khổng lồ. Tuy nhiên bên dưới các đám mây nhiệt độ nóng hơn đáng kể.
Khí quyển bao gồm amoniac, amoniac hydro sunfua và nước. Các thành phần này ảnh hưởng đến màu sắc vàng nâu của hành tinh này.
Bầu khí quyển bên ngoài của Sao Thổ chứa 96,3% hydro phân tử và 3,25% heli theo thể tích.
Khí hậu
Trên sao Mộc có Great Red Spot cơn bão Vết đỏ lớn thì ở sao Thổ có Great White Spot cơn bão Vết trắng lớn. Vết trắng lớn gồm nhiều cơn bão định kỳ. Chúng đủ lớn để có thể nhìn thấy từ Trái Đất qua kính viễn vọng. Chiều rộng của Vết trắng lớn vào khoảng vài km và bao quanh hành tinh. Nó xảy ra khoảng mỗi năm sao Thổ (29,5 năm Trái Đất) một lần. Người ta dự đoán rằng Vết trắng lớn sẽ xuất hiện trở lại vào năm 2020 trong ngày hạ chí ở bắc bán cầu.
Sao thổ có bao nhiêu mặt trăng?
Khái lược về mặt trăng của Thổ tinh
Sao Thổ hiện là “vua của các mặt trăng” trong Hệ Mặt trời. Nguyên nhân là vì nó có tổng cộng 82 vệ tinh (mặt trăng) đã được xác nhận. Những mặt trăng này rất đa dạng và có phạm vi từ vài mét đến vài trăm km.
Chỉ 13 vệ tinh trong số 82 vệ tinh này có đường kính lớn hơn 50 km. Và cũng chỉ có 7 mặt trăng trong số này đủ lớn để hình thành quỹ đạo hình elip. Không phải tất cả các mặt trăng của Thổ tinh đã được đặt tên.
Sao Thổ hiện có 24 mặt trăng thông thường. Điều này có nghĩa là chúng có quỹ đạo lập trình không nghiêng nhiều so với mặt phẳng xích đạo của Sao Thổ.
58 mặt trăng còn lại là những mặt trăng không đều với đường kính từ 4 đến 213 km. Chúng có quỹ đạo xa hơn nhiều so với sao Thổ. Độ nghiêng lớn và được trộn lẫn giữa chuyển động lập trình và chuyển động ngược dòng.
Các vệ tinh bất thường này đã được phân loại theo đặc điểm quỹ đạo của chúng. Có các nhóm là Inuit, Norse và Gallic. Tên của chúng được chọn từ các thần thoại tương ứng.
Sao thổ các mặt trăng
Sao Thổ có 7 vệ tinh chính với một trong số chúng còn lớn hơn cả sao Thủy.
- Titan: là mặt trăng được phát hiện đầu tiên của sao Thổ. Năm 1655, nhà thiên văn học Christiaan Huygens đã phát hiện ra nó. Đây là mặt trăng lớn nhất của sao Thổ và là mặt trăng lớn thứ hai trong Hệ Mặt trời.
- Hyperion: là mặt trăng không tròn đầu tiên được phát hiện trong Hệ Mặt Trời. Nó được phát hiện vào năm 1848 bởi William Bond, George Bond và William Lassell. Hình dạng bất thường, xoay lộn xộn và bề ngoài giống như bọt biển khiến nó trở thành một vật thể rất độc đáo.
- Enceladus: là mặt trăng lớn thứ sáu của sao Thổ với đường kính khoảng 500 km. Nó được phát hiện vào năm 1789 bởi William Herschel và được đặt theo tên của Enceladus khổng lồ trong thần thoại Hy Lạp.
- Tethys: là mặt trăng bên trong lớn thứ ba của sao Thổ. Nó có mật độ thấp nhất trong số tất cả các mặt trăng cho thấy nó chủ yếu được tạo ra từ nước và một phần nhỏ của đá. Nó được phát hiện vào năm 1684 bởi GD Cassini và được đặt tên theo một vị thần khổng lồ trong thần thoại Hy Lạp.
- Dione là mặt trăng bên trong lớn thứ hai của sao Thổ. Nó cũng được phát hiện bởi GD Cassini vào năm 1684. Tên gọi cũng được đặt theo một vị thần khổng lồ trong thần thoại Hy Lạp.
- Rhea: là mặt trăng lớn thứ hai của Sao Thổ và lớn thứ chín trong Hệ Mặt trời. Nó được phát hiện vào năm 1672 bởi GD Cassini.
- Iapetus: là mặt trăng lớn thứ ba của Sao Thổ. Nó được phát hiện vào năm 1671 bởi GD Cassini và được đặt theo tên của một titan trong thần thoại Hy Lạp.
Vành đai của sao Thổ
Các mặt trăng của sao Thổ cũng đóng một vai trò trong hệ thống vành đai của hành tinh này. Hệ thống vành đai của sao Thổ là lớn nhất và phức tạp nhất trong toàn bộ Hệ Mặt Trời. Chúng được tạo ra từ băng và đá tàn dư từ sao chổi, tiểu hành tinh và mặt trăng.
Khi kết hợp với nhau, hệ thống vành đai này rộng bằng 4,5 Trái Đất. Nhưng chúng chỉ dày khoảng 2/3 dặm. Các vòng có thể kéo dài đến 282.000km.
Chúng vẫn nguyên vẹn và đi đúng hướng. Vì phần nào nó là những mặt trăng nhỏ nhất của sao Thổ. Những mặt trăng này quay quanh các vành đai và sử dụng lực hấp dẫn của chúng để định hình vật liệu trở thành vòng thành các đường tròn.
Trên đây là những thông tin khái lược nhất về sao Thổ. Hy vọng những thông tin này đã giúp quý vị hiểu hơn về hành tinh bí ẩn này.
