Việc liệt kê được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống hàng ngày, từ lời nói đến chữ viết. Nhưng nhiều học sinh chưa hiểu liệt kê là gì? Liệt kê để làm gì? Có bất kỳ cảnh báo nào về việc sử dụng bảng liệt kê không?
Liệt kê là gì?
Liệt kê là sự sắp xếp các từ, cách diễn đạt với cùng một loại từ để mô tả một hành động, sự vật, sự việc,.. nhằm mục đích diễn đạt các khía cạnh hoặc suy nghĩ, cảm xúc một cách đầy đủ, rõ ràng. , chi tiết hơn cho người đọc, người nghe.
Nó là một biện pháp tu từ, dùng để tăng hiệu quả diễn đạt, cách diễn đạt ngắn gọn, rườm rà, lặp đi lặp lại trong nói và viết.
Ví dụ: Trong vườn nhà tôi trồng rất nhiều loại hoa như hoa cúc, hoa hồng, hoa lan, hoa cẩm chướng,..
Phép liệt kê: liệt kê các loại hoa trong vườn như hoa cúc, hoa hồng, hoa lan, hoa cẩm chướng.
Ở chương trình giáo dục phổ thông, học sinh sẽ phải học nhiều môn học mới như hóa học, sinh học, khoa học máy tính, v.v. Kiến thức bậc trung học này rất quan trọng và là nền tảng để học sinh tiếp thu kiến thức ở chương trình cao hơn.
Dấu hiệu nhận biết của phép liệt kê
Sự liệt kê được tìm thấy trong nhiều văn bản và bài thơ. Dấu hiệu nhận biết là sự có mặt của nhiều từ hoặc cụm từ giống nhau, liên tiếp nhau, cách nhau bằng dấu phẩy (,) hoặc dấu chấm phẩy (;).
Các kiểu liệt kê
– Theo cấu tạo chia làm 2 loại:
+ Danh sách gõ theo cặp.
+ Kiểu danh sách không theo cặp.
– Về mặt ý nghĩa chia làm 2 loại:
+ Đếm tăng dần.
+ Đếm không tăng dần.
Kiểu liệt kê theo từng cặp
Mỗi cặp từ được liên kết với nhau bằng các từ: and, with, with,.. Những cặp từ này thường có điểm chung giúp phân biệt chúng với các từ khác.
Ví dụ: Phòng khách nhà Minh có nhiều loại ghế như ghế nhựa kết hợp ghế gỗ, ghế sofa và ghế dài, ghế xoay có ghế đẩu.
Liệt kê không theo từng cặp
Điều kiện của kiểu liệt kê này là cùng một mô tả về một sự vật nào đó có điểm chung như sự vật, con người, thiên nhiên,.. đều đúng, giữa các từ cách nhau bằng dấu phẩy, dấu chấm phẩy.
Ví dụ: Phòng khách nhà Minh có nhiều loại ghế như ghế nhựa, ghế gỗ, ghế sofa, ghế dài, ghế xích đu, ghế đẩu.
Liệt kê tăng tiến
Phép liệt kê tăng dần là phép liệt kê theo một trình tự nhất định. Chúng tôi sẽ liệt kê chúng từ dưới lên trên, từ nhỏ đến lớn.
Ví dụ: Trong lớp Thảo, Thảo thấp nhất lớp, tiếp theo là Linh và Minh cao nhất.
Liệt kê không tăng tiến
Khác với cách liệt kê lũy tiến, cách liệt kê không lũy tiến không cần phải sắp xếp theo một thứ tự nhất định bất kể vị trí của các từ cần liệt kê mà người đọc vẫn hiểu được nghĩa của cả câu.
Ví dụ: Nhà Thảo có 5 thành viên gồm: Bố mẹ Thảo, anh trai Thảo, Thảo và Thảo.
Tác dụng phép liệt kê mang lại
Bảng liệt kê được sử dụng để làm cho các biểu thức hiệu quả hơn, ngắn gọn hơn và dễ hiểu hơn. Làm rõ một số khía cạnh và nhấn mạnh quan điểm của tác giả. Nó còn giúp chứng minh và giải thích một nhận định nào đó của người viết. Ngoài ra còn giúp tăng tính biểu cảm của đoạn văn, bài thơ.
Ví dụ: Ở các tỉnh, thành của Việt Nam chúng ta có nhiều đặc sản như: Bánh đậu xanh (Hải Dương), Bánh mực (Quảng Ninh), Chả giò (Thanh Hóa), Bún chả (Hà Nội), Bánh đa cua (Hải Phòng). Phong),…
Trong câu trên, chúng ta sử dụng phép liệt kê để đặt tên cho một tập hợp từ có cùng cấu trúc. Việc đặt tên cho những đặc sản nổi tiếng này càng làm cho cụm từ trở nên hấp dẫn người đọc, người nghe.
Những lưu ý khi sử dụng phép liệt kê
Phép liệt kê được coi là biện pháp tu từ dễ sử dụng nhất, nó xuất hiện ở mọi nơi trong văn học và đời sống thực tế. Tuy nhiên, có một số lưu ý khi sử dụng bảng liệt kê:
- Tất cả các từ được liệt kê phải có cùng chủ đề hoặc có một ý nghĩa chung nào đó.
- Trong danh sách lũy tiến lưu ý nên sắp xếp theo thứ tự từ thấp đến cao.
- Giữa các từ cách nhau bằng dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc tổ hợp các từ “and”, “with”.
- Danh sách ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu cho người đọc, tránh nặng nề.
- Cần phân tích, kiểm tra xem các từ có liên quan về mặt ngữ nghĩa hay không. Nếu vậy thì đó là một phép liệt kê, nếu không thì đó không phải là một phép liệt kê.
- Phép liệt kê thường thấy trong văn xuôi, tiểu thuyết, truyện ngắn, hiếm thấy trong thơ.
